Cả nước ta có hàng triệu hộ dân sống bằng nghề biển. Biển cả bao la nuôi sống và giúp ngư dân làm giàu nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro và bất trắc khó lường, nhất là trong mùa mưa bão.

Ngư dân vẫn còn chủ quan khi ra khơi

Nguyên nhân các vụ tai nạn xảy ra do việc đảm bảo an toàn lao động cho ngư dân khi đi biển sản xuất còn bị xem nhẹ, nhiều phương tiện không được trang bị các trang thiết bị đảm bảo an toàn lao động. Khi trời tối, phương tiện không thắp đèn tín hiệu cảnh báo khu vực tàu neo đậu, không cắt cử người canh gác, quan sát dẫn tới nhiều vụ đâm va với các phương tiện khác. Bên cạnh đó, tai nạn xảy ra còn do tàu nhỏ, trang thiết bị thô sơ không được kiểm tra, duy tu, bảo dưỡng thường xuyên. Vì vậy khi hoạt động trên biển, nhiều phương tiện bị hỏng, mất lái trôi dạt dẫn đến những tai nạn không đáng có, gây ảnh hưởng đến năng suất lao động, làm thiệt hại không nhỏ về tài sản cho ngư dân.

Tàu cá trên đảo Lý Sơn chuẩn bị ra khơi khai thác hải sản.

Ông Trần Bá Lực - Trưởng phòng Quản lý tàu cá (Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản Thanh Hóa) cho biết: “Ngư dân tuy có nhiều kinh nghiệm đánh bắt hải sản nhưng nhiều phương tiện cũ kỹ, lạc hậu, trang thiết bị an toàn hàng hải, máy móc thông tin liên lạc, định vị… không đầy đủ, nên khả năng chịu đựng sự tác động của sóng gió rất yếu, dễ xảy ra tai nạn khi hoạt động đánh bắt trong mùa mưa bão. Do vậy, việc thông tin liên lạc, chỉ đạo và hướng dẫn ngư dân tránh trú bão trên các vùng biển là hết sức khó khăn”.

Ngoài ra, tình trạng ngư dân chưa chủ động thông báo ngư trường đánh bắt, trang thiết bị thông tin liên lạc hạn chế nên khi có tình huống xảy ra rất khó xác định vị trí của tàu thuyền gặp nạn, hoặc khi xác định được vị trí thì lại quá tầm hoạt động của các phương tiện cứu nạn hiện có, nên việc cứu nạn kết quả còn hạn chế.

Nhiều ngư dân cũng cho biết, trước khi có gió bão hoặc áp thấp nhiệt đới thường xuất hiện nhiều cá. Vì vậy nhiều tàu còn cố đánh bắt thêm, nhưng khi biển động mạnh, tăng tốc vào bờ thì tàu dễ xảy ra sự cố. Nhiều trường hợp do tố lốc bất ngờ, ngư dân không xử lý kịp thời tình huống, nên có điều đáng tiếc đã xảy ra.

Những điều ngư dân cần biết

Một đặc điểm nổi bật là ngư trường đánh bắt của ngư dân Việt Nam ở các vùng biển nói chung đều rất rộng. Song, thời tiết, khí hậu thủy văn nước ta lại diễn biến rất phức tạp, nhất là trong mùa mưa bão nên việc bảo đảm an toàn cho tàu cá cần được quan tâm hàng đầu.

Ngư dân Nguyễn Văn Nam - chủ tàu cá TH-9155-TS 9 (xã Quảng Nham, Quảng Xương) cho biết, tổ đoàn kết khai thác hải sản trên biển là rất quan trọng, nhất là trong việc cứu hộ, cứu nạn, như trường hợp tàu của anh đã nhiều lần cứu thành công ngư dân gặp nạn trên biển.

Cũng theo ông Trần Bá Lực, trong nhiều trường hợp sóng to gió lớn thì việc điều động các tàu biên phòng, kiểm ngư của địa phương ra cứu hộ là hết sức khó khăn. Chỉ có tàu cá của ngư dân trên biển đến ứng cứu mới kịp thời, nhanh chóng hơn cả, giảm thiệt hại rất lớn về người và tài sản cho ngư dân. Vì vậy cần tiếp tục vận động, hướng dẫn ngư dân thành lập tổ đoàn kết, trước hết là bảo vệ an toàn cho chính mình khi có sự cố hoặc gặp rủi ro, thiên tai trên biển.

Bên cạnh đó, ngư dân cũng cần hiểu biết về bão tố, cơn giông trên biển, sự hình thành các áp thấp nhiệt đới, bão, các kinh nghiệm phát hiện về khí tượng thủy văn, các biểu hiện thiên tai trên biển; các quy chế bảo đảm an toàn khi ra khơi như phao cứu sinh, phương tiện truyền tin, nhận tin,... Ngoài ra, ngư dân còn phải được tập huấn cách tự cứu, sơ cứu gồm cứu đắm, cứu đuối, cứu thương. Các tàu thuyền đánh bắt cá lâu ngày ở các cùng biển xa bờ cần nắm được địa lý vùng ngư trường, biết được trước các đảo gần để đến trú ẩn khi thời tiết xấu xảy ra, biết được mạng lưới thông tin báo bão tại ngư trường, có đăng ký đăng kiểm, có liên hệ thường xuyên, định kỳ với các cơ sở có trách nhiệm phòng, chống bão khu vực…

Mùa mưa bão năm 2015 đã bắt đầu với nhiều diễn biến phức tạp, nhưng với sự chuẩn bị chu đáo, đồng bộ về công tác phòng, chống thiên tai, bão tố của các cơ quan chức năng và ngư dân, hy vọng thiệt hại do mưa bão sẽ được hạn chế đến mức thấp nhất, ngư dân yên tâm bám biển.