(Canhsatbien.vn) - 

Cảnh sát biển Việt Nam được biên chế số lượng lớn tàu, xuồng đa dạng về chủng loại, do nhiều nước sản xuất. Đa số tàu được đóng mới như tàu DN2000, H222, TT200, TT400 có ứng dụng công nghệ cao; tích hợp nhiều trang bị kỹ thuật (TBKT) hiện đại, phức tạp như hệ thống giám sát điều khiển MTU (Đức), Viking (Anh), Rollroyce (Anh). Các hệ thống này can thiệp sâu vào hệ thống cơ khí động lực để kiểm soát, điều khiển, giám sát hoạt động của tàu. Để khai thác, làm chủ có hiệu quả tàu, TBKT và bảo đảm an toàn, đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật cần có đủ trình độ, tư duy và tác phong công tác. Chính vì vậy, phải nâng cao chất lượng công tác huấn luyện khai thác, làm chủ tàu, TBKT trong Lực lượng Cảnh sát biển.

Kiểm tra tình trạng kỹ thuật tàu CSB 8004 trước khi đi biển.

Qua 25 năm xây dựng và trưởng thành (1998 - 2023), ngành Kỹ thuật Cảnh sát biển đã thực hiện tốt công tác huấn luyện, qua đó, trình độ chuyên môn của lực lượng cán bộ, nhân viên kỹ thuật được nâng lên, cơ bản đáp ứng yêu cầu công tác khai thác, sử dụng và bảo dưỡng, sửa chữa tàu, TBKT theo phân cấp; đã tiến hành phối hợp với các trường đại học tổ chức nghiên cứu, sản xuất mô hình, học cụ huấn luyện hiện đại sát với thực tế khai thác, làm chủ tàu, TBKT của đơn vị; đẩy mạnh phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật và tăng cường áp dụng sản phẩm nghiên cứu khoa học vào huấn luyện khai thác, làm chủ tàu, TBKT. Gửi cán bộ, nhân viên kỹ thuật đi đào tạo tại các trường đại học, trung tâm đào tạo của cả nước, tại các nhà máy trong và ngoài Quân đội nhằm nâng cao trình độ tay nghề cho lực lượng thực hiện công tác huấn luyện khai thác, sử dụng tàu, TBKT. Trong quá trình thực hiện công tác huấn luyện, tập trung nội dung kiểm tra, bảo quản, bảo dưỡng kỹ thuật, sửa chữa theo phân cấp đúng quy định để bảo đảm độ tin cậy trong vận hành, sử dụng; huấn luyện nâng cao khả năng kiểm tra, đánh giá tình trạng kỹ thuật, sự đồng bộ, bảo đảm cho tàu, TBKT thực hiện tốt nhiệm vụ theo kế hoạch đề ra; tăng cường nội dung huấn luyện chẩn đoán trạng thái tàu, TBKT, làm cơ sở để xây dựng và triển khai kế hoạch công tác bảo dưỡng, sửa chữa. Đối với các tàu đã cũ, huấn luyện chẩn đoán theo trạng thái, theo kinh nghiệm và theo chuỗi sự cố đã từng xảy ra trong quá khứ; đối với các tàu thế hệ mới, huấn luyện chẩn đoán theo giờ máy hoạt động, theo trạng thái mà hệ thống giám sát điều khiển đã cảnh báo cho người khai thác, sử dụng.

Bên cạnh những kết quả đạt được, cần thẳng thắn nhìn nhận rằng, công tác huấn luyện của ngành Kỹ thuật Cảnh sát biển chưa đáp ứng triệt để yêu cầu khai thác, làm chủ tàu, TBKT, nhất là tàu, TBKT hiện đại, có ứng dụng công nghệ cao. Cụ thể là:

Lực lượng chuyên ngành chưa đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ, chưa phù hợp với đặc điểm của tàu, TBKT hiện đại hiện nay, vốn được tích hợp các hệ thống giám sát điều khiển phức tạp, ít tách rời phần cơ và phần điện riêng rẽ như các tàu, TBKT thế hệ cũ. Chuyên ngành cơ điện tử, tự động hóa rất cần thiết hiện nay, tuy nhiên lực lượng này được biên chế với số lượng ít, lại chưa được trải qua công tác tại các đơn vị tàu, chỉ công tác tại cơ quan quản lý kỹ thuật để thực hiện nhiệm vụ quản lý nghiệp vụ nên ít có cơ hội được huấn luyện để nâng cao trình độ chuyên môn; kiến thức không áp dụng vào thực tiễn khai thác, làm chủ tàu, TBKT và dần bị mai một. Trên thực tế, những sự cố về hệ thống giám sát điều khiển là một thách thức lớn đối với ngành Kỹ thuật Cảnh sát biển nói chung, lực lượng tham gia khai thác, làm chủ tàu, TBKT mới, hiện đại nói riêng, vì hầu hết các hệ thống hiện đại như hệ thống điều khiển động lực MTU, Rollroyce CanMan không có chế độ vận hành bằng cơ khí.

Phần lớn cán bộ kỹ thuật trẻ chưa qua công tác tại các đơn vị tàu, chỉ được đào tạo về một số ít TBKT hiện đại và không đa dạng tại các trường đại học nên khả năng nắm bắt TBKT trên thực tế còn nhiều hạn chế; trình độ tin học chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ, hầu hết chỉ được trang bị kiến thức tin học văn phòng, tỷ lệ cán bộ, nhân viên kỹ thuật có kiến thức về các phần mềm mô phỏng, phần mềm điều khiển phục vụ công tác chuyên môn, chuyên ngành thấp; trình độ ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh chuyên ngành còn thấp và không đồng đều nên việc đọc, hiểu các lỗi hiển thị của hệ thống giám sát điều khiển để có biện pháp xử lý thích hợp gặp nhiều khó khăn, đồng thời kiến thức về ngoại ngữ cũng mai một dần vì ít được sử dụng trong giao tiếp, trong biên dịch và đọc tài liệu bằng tiếng nước ngoài.

Nhiều cán bộ, nhân viên kỹ thuật nhận thức về nhiệm vụ học tập, nâng cao trình độ khai thác, làm chủ tàu, TBKT chưa đúng đắn; việc ngại khó, ngại thay đổi đang là một cản trở lớn trong nâng cao chất lượng công tác huấn luyện khai thác, làm chủ tàu, TBKT. Theo đó, thái độ, động cơ học tập chưa nghiêm túc; hiện tượng học tập mang tính đối phó, trung bình chủ nghĩa, chỉ cố gắng phấn đấu, học tập, công tác ở mức trung bình vẫn còn hiện hữu đối với bộ phận lớn đối tượng thực hiện nhiệm vụ và đối tượng được huấn luyện khai thác, làm chủ tàu, TBKT. Có nhiều đồng chí chỉ khai thác, vận hành ở mức độ biết khởi động, biết tắt máy, biết điều khiển theo lệnh mà không hiểu sâu về hệ thống, về khả năng xử lý sự cố; có tư duy về tàu, TBKT thế hệ mới chưa phù hợp, đó là chưa dám nghĩ, dám làm, sợ vận hành, khai thác TBKT thế hệ mới vì phức tạp; tính chuyên nghiệp trong khai thác, làm chủ tàu, TBKT chưa cao, có nhiều thao tác tùy tiện, bỏ qua các bước quy định; trong quá trình thực hiện công tác bảo dưỡng, sửa chữa không thực hiện đủ nội dung như hướng dẫn của nhà sản xuất, bỏ qua các bước kiểm tra, đánh giá chất lượng được hệ thống giám sát điều khiển cảnh báo.

Đứng trước yêu cầu tiến thẳng lên hiện đại, Cảnh sát biển Việt Nam nói chung, ngành Kỹ thuật Cảnh sát biển nói riêng phải thực sự coi trọng công tác huấn luyện khai thác, làm chủ tàu, TBKT; chủ động nắm bắt tình trạng kỹ thuật tàu, TBKT và xu hướng phát triển của khoa học kỹ thuật; cần thúc đẩy tinh thần ham học hỏi cho cán bộ, nhân viên kỹ thuật, từ đó, phát huy tinh thần, trách nhiệm, tính sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ và lòng yêu nghề; đồng thời thực hiện tốt các giải pháp sau:

Một là, thực hiện tốt công tác tham mưu, đề xuất với Đảng ủy, Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển về vị trí, vai trò của công tác huấn luyện khai thác, làm chủ tàu, TBKT hiện có nói chung, tàu, TBKT hiện đại, công nghệ cao nói riêng; thực sự coi công tác huấn luyện khai thác, làm chủ tàu, TBKT là nhiệm vụ quan trọng, cấp thiết. Cần xem xét kết quả huấn luyện khai thác, làm chủ tàu, TBKT là một trong các chỉ tiêu, nội dung quan trọng để đánh giá kết quả lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy cơ quan, đơn vị trong toàn Lực lượng; trong cất nhắc, đề bạt cán bộ; trong xét duyệt đào tạo, quy hoạch và phát triển cán bộ. Có chính sách động viên, khen thưởng kịp thời, có cộng tiêu chuẩn trong xét duyệt về nhà ở, khen thưởng phép khi thực hiện tốt công tác huấn luyện khai thác, làm chủ tàu, TBKT. Tạo quỹ thời gian nhằm tổ chức cho cán bộ, nhân viên kỹ thuật tham quan, học tập tại các cơ sở kỹ thuật, các trung tâm lớn về đào tạo kỹ thuật và các đơn vị có thành tích tốt về công tác huấn luyện khai thác, làm chủ TBKT để có sự so sánh, học tập.

Hai là, cần xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá trình độ khai thác, làm chủ tàu, TBKT cho từng đối tượng ở cơ quan, đơn vị và cán bộ, nhân viên kỹ thuật. Căn cứ vào hệ thống tiêu chí đó để đánh giá khả năng, trình độ khai thác, làm chủ tàu, TBKT; nếu chưa đạt yêu cầu thì bổ túc, huấn luyện thêm; nếu không có sự chuyển biến, cần có biện pháp đánh giá chất lượng công tác đi kèm với các quyền lợi chính trị nhằm nâng cao tinh thần, trách nhiệm, sự ham học hỏi hoặc thuyên chuyển công tác sang môi trường phù hợp hơn.

Ba là, trong quy hoạch, phát triển cán bộ kỹ thuật phải bảo đảm sự cân đối, hợp lý về cơ cấu giữa các chuyên ngành. Hiện nay, lực lượng thuộc chuyên ngành tự động hóa, công nghệ thông tin đang rất thiếu, cần tham mưu, đề xuất với Đảng ủy, thủ trưởng Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển tạo nguồn, điều động, xin bổ sung để làm nòng cốt trong tổ chức, triển khai công tác huấn luyện khai thác, làm chủ tàu, TBKT hiện đại, có ứng dụng công nghệ cao. Đặc biệt, đối với cán bộ trưởng ngành cơ điện, cần có kế hoạch đào tạo bổ sung kiến thức về chuyên ngành tự động hóa và cơ điện tử. Tăng cường cử cán bộ, nhân viên kỹ thuật đi học tập, đào tạo tại các học viện, nhà trường, tại các cơ sở đào tạo trong và ngoài Quân đội. Đây là, hình thức bồi dưỡng, đào tạo cơ bản, có tính chất quyết định đến trình độ, năng lực của cán bộ, nhân viên kỹ thuật trong thực hiện công tác huấn luyện khai thác, làm chủ tàu, TBKT. Căn cứ vào tổ chức, biên chế và hướng quy hoạch, kịp thời xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, đào tạo tại chỗ và kế hoạch cử cán bộ, nhân viên kỹ thuật đi học tập tại các cơ sở đào tạo.

Bốn là, trước khi thực hiện công tác tiếp nhận tàu, TBKT hiện đại, có ứng dụng công nghệ cao, cần tiến hành lựa chọn những cán bộ, nhân viên kỹ thuật có trình độ, năng lực gửi đi học tập chuyển giao kỹ thuật. Trong suốt quá trình khai thác, làm chủ, cần liên hệ, hợp tác chặt chẽ với các hãng sản xuất có đại diện tại Việt Nam, tiếp tục gửi cán bộ, nhân viên kỹ thuật để các đơn vị đối tác này huấn luyện, đào tạo. Cần mở rộng nội dung các tình huống xảy ra và hướng xử lý trong thực tế khai thác, làm chủ tàu, TBKT vào chương trình huấn luyện. Chú trọng nâng cao trình độ tiếng Anh cho các đối tượng; có thể tổ chức lớp tiếng Anh trong đơn vị và sử dụng triệt để các chỉ tiêu đào tạo tại nước ngoài thông qua các chương trình hợp tác quốc tế.

Năm là, mỗi cán bộ, nhân viên kỹ thuật cần coi việc tự học tập nâng cao trình độ, năng lực là công việc thường xuyên, liên tục; nên xây dựng kế hoạch tự học tập cho bản thân gắn với chức trách, nhiệm vụ và trình độ hiện tại. Khi được giao nhiệm vụ mới vượt quá khả năng, từng cá nhân cần nghiên cứu, tìm các biện pháp, hướng đi và cách thức tiếp cận mới cho công việc, đồng thời vượt lên khó khăn để giải quyết những tình huống mới nảy sinh; thường xuyên nắm bắt ý định, các bước giải quyết của cấp trên về công việc được giao và học hỏi kinh nghiệm của những người đi trước. Theo đó, qua thực tiễn giải quyết công việc, những kiến thức mới sẽ được hình thành và dần tích lũy.

Sáu là, trong đổi mới chương trình huấn luyện, cần tăng cường nội dung huấn luyện về nguyên lý hoạt động của hệ thống thiết bị; huấn luyện về khả năng tương tác giữa người trực tiếp khai thác, vận hành tàu, TBKT với hệ thống giám sát điều khiển; huấn luyện khả năng xử lý tình huống trong các điều kiện vận hành của TBKT. Ở đơn vị tàu, tăng cường huấn luyện về các bước khai thác, sử dụng hiệu quả tàu, TBKT; huấn luyện nội dung bảo dưỡng, sửa chữa phải do cấp tàu tự triển khai trong quá trình thực hiện nhiệm vụ trên biển. Bên cạnh đó, khi tàu đi sửa chữa tại nhà máy, cần phối hợp để cán bộ, nhân viên kỹ thuật trên tàu được huấn luyện về khả năng giám sát, kiểm tra hạng mục sửa chữa, đây là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng sửa chữa tàu tại nhà máy và khả năng làm chủ của cán bộ, nhân viên kỹ thuật trực tiếp khai thác, sử dụng tàu, TBKT.

Bảy là, Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam được trang bị mới ngày càng nhiều các chủng loại tàu hiện đại và đa dạng về thiết kế. Do đó, công tác huấn luyện khai thác, làm chủ có hiệu quả các con tàu luôn là nhiệm vụ trọng tâm của ngành Kỹ thuật Cảnh sát biển. Công tác huấn luyện khai thác, làm chủ cho kíp tàu và cán bộ chỉ huy tàu trên phương tiện thật rất tốn nhiên liệu, nguồn lực và dễ gây hỏng hóc, giảm dự trữ kỹ thuật của tàu, TBKT. Một xu hướng rất phổ biến trên thế giới hiện nay, đặc biệt là ở các nước tiên tiến thường dùng công nghệ thực tế ảo để mô phỏng lại các trang thiết bị, các tình huống cần huấn luyện để thực hành trước khi chuyển sang huấn luyện khai thác trên tàu, TBKT. Cán bộ, nhân viên kỹ thuật ngành Kỹ thuật Cảnh sát biển cần tăng cường nghiên cứu khoa học nhằm tạo ra những sản phẩm công nghệ thực tế ảo phục vụ tốt công tác huấn luyện khai thác, làm chủ tàu, TBKT

Trước sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - kỹ thuật và xu hướng phát triển nhanh chóng về TBKT của Lực lượng Cảnh sát biển, yêu cầu công tác khai thác, làm chủ tàu, TBKT, nhất là tàu, TBKT hiện đại, đòi hỏi ngày càng cao. Nâng cao chất lượng công tác huấn luyện khai thác, làm chủ là vấn đề cấp thiết đặt ra đối với Cảnh sát biển Việt Nam. Với trình độ, năng lực của lực lượng khai thác, làm chủ tàu, TBKT hiện nay, ngành Kỹ thuật Cảnh sát biển cần thực hiện đồng bộ các giải pháp nêu trên và có kế hoạch lâu dài bổ sung nguồn nhân lực chất lượng cao làm nòng cốt thực hiện công tác huấn luyện khai thác, làm chủ tàu, TBKT; đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật tiếp tục phát huy tính sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ và chủ động sắp xếp thời gian, vượt qua khó khăn để xây dựng kế hoạch tự học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, trình độ ngoại ngữ và tác phong làm việc, góp phần nâng cao chất lượng khai thác, làm chủ các con tàu mới, hiện đại./.

Đại tá NGUYỄN QUANG HÙNG

Chủ nhiệm Kỹ thuật Cảnh sát biển