(Canhsatbien.vn) - 

Thực thi pháp luật trên biển là nhiệm vụ không hề dễ dàng. 25 năm qua, có biết bao cám dỗ, gian khổ, hiểm nguy mà lực lượng thực thi pháp luật Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 phải đối mặt. Song vượt qua tất cả, những người lính Cảnh sát biển luôn cho thấy bản lĩnh và trách nhiệm của mình, xứng đáng với truyền thống “Kiên quyết dũng cảm, khắc phục khó khăn, đoàn kết hiệp đồng, giữ nghiêm pháp luật” của Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam Anh hùng.

Lực lượng chức năng Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 niêm phong hàng hóa trên tàu vi phạm.

Kiên quyết đấu tranh với các loại tội phạm trên biển

Đang trong quá trình tuần tra trên vùng biển Tây Nam, cách mép phía Bắc khu vực chồng lấn giữa Việt Nam và Malaysia khoảng 3,5 hải lý, tàu CSB 4035 phát hiện một tàu cá có dấu hiệu nghi vấn. Ngay lập tức, tổ công tác ra tín hiệu yêu cầu dừng tàu để kiểm tra hành trình. Chiếc tàu cá KG94793-TS khi thấy Lực lượng Cảnh sát biển phát hiện đã nhanh chóng che đi 2 số cuối của số hiệu. Dù nhiều lần ra tín hiệu yêu cầu thuyền trưởng dừng tàu để tiến hành kiểm tra, chiếc tàu này vẫn tăng ga bỏ chạy, thả thêm 2 dây kéo nổi phía sau, kể cả dây có vòng kẹp chì, thậm chí khi tàu Cảnh sát biển áp sát, các thuyền viên trên tàu còn dùng nhiều hung khí như dao, mã tấu đe dọa và sử dụng các dụng cụ có nguy cơ gây thương tích cao như: dao gọt trái cây, cào sắt, các khối sắt (dùng kẹp dây lưới) ném sang tàu Cảnh sát biển nhằm ngăn cản, chống đối. Đây chỉ là một trong rất nhiều tình huống chống đối mà cơ quan thực thi pháp luật phải đối mặt trên biển.

Trước cơn sốt giá nhiên liệu trên thế giới ảnh hưởng đến nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, các đối tượng đã gia tăng hoạt động buôn lậu dầu DO để thu lợi bất chính. Vùng biển Tây Nam, nơi giáp ranh với các nước có mức giá nhiên liệu chênh lệch với Việt Nam, phát sinh nhiều hoạt động mua, bán vận chuyển dầu DO trái phép để bán cho các tàu cá. Giá trị của mặt hàng dầu vận chuyển, mua bán trái phép là rất lớn, thường từ vài trăm triệu đồng đến hàng tỷ đồng mỗi chuyến. Lợi nhuận cao khiến các đối tượng tìm mọi thủ đoạn để mua bán, vận chuyển trái phép dầu DO.

Điển hình như con tàu mang số hiệu BV96789-TS vận chuyển 480.000 lít dầu DO trái phép mà lực lượng chức năng Vùng Cảnh sát biển 4 bắt giữ. Đây là tàu dịch vụ hậu cần nghề cá, tuy nhiên, trên tàu không có bất cứ một ngư cụ hoặc vật chất nào để phục vụ nghề cá, mà thay vào đó là ống hút, trụ bơm và những bể chứa đầy dầu. Cá biệt, một số tàu ngoài giả dạng tàu cá, các đối tượng còn sử dụng thủ đoạn quay vòng hóa đơn chứng từ, sử dụng hóa đơn không hợp lệ thậm chí có tàu còn vẽ lại số hiệu theo quy cách của tàu nước ngoài hoặc sử dụng thiết bị hiện đại theo dõi tàu của lực lượng chức năng để dễ bề lẩn trốn.

Qua thực tiễn đấu tranh cho thấy, các đối tượng thường vận chuyển và giao nhận dầu DO trái phép vào ban đêm. Đối tượng cầm đầu thường không trực tiếp “xuất đầu lộ diện” mà chỉ đạo gián tiếp thông qua thuyền trưởng và thuyền viên trên tàu và sử dụng sim “rác” để giao dịch, hoặc thông qua điện thoại vệ tinh, bộ đàm, nhiều trường hợp đối tượng vi phạm là người nước ngoài nên khi cơ quan chức năng bắt giữ thì việc xác định chủ hàng, chứng minh yếu tố vi phạm pháp luật và xử lý gặp rất nhiều khó khăn.

Không chỉ manh động, tinh vi để các chuyến hàng trót lọt, các đối tượng phạm pháp còn tìm cách mua chuộc để mong được làm ngơ cho chúng hoạt động phi pháp, vì thế đòi hỏi lực lượng thực thi pháp luật phải luôn tỉnh táo trước các chiêu trò cám dỗ. Đại tá Nguyễn Văn Tranh - Phó Tư lệnh Pháp luật/Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 cho biết: “Thực hiện nhiệm vụ đấu tranh với các loại tội phạm trên biển, Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Vùng xác định sẽ có những hiểm nguy và cám dỗ, mỗi cán bộ, chiến sĩ Cảnh sát biển phải xác định rõ trách nhiệm và xây dựng cho mình phẩm chất, đạo đức trong sáng, thực hiện nghiêm Chỉ thị 212 của Thường vụ Đảng ủy Cảnh sát biển về thực hiện phong trào “Bốn tốt, bốn không, bốn chống”, không can thiệp, bao che, tiếp tay, làm ngơ trước vi phạm của các đối tượng; không để cho đối tượng thao túng hoặc sử dụng vật chất cám dỗ”.

Với phương châm “Lấy pháp luật làm nền tảng, trinh sát làm mũi nhọn”, lực lượng thực thi pháp luật Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 đã triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ bám nắm địa bàn; quản lý chặt chẽ diễn biến tình hình, phương thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng; bố trí các tàu, xuồng thường xuyên chốt trực tại các khu vực trọng điểm, sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát công khai… Vượt qua những yếu tố bất lợi về thời tiết, với ý chí quyết tâm, kiên quyết đấu tranh với các loại tội phạm, vi phạm, đến nay Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 đã kiểm tra, bắt giữ, xử lý 145 vụ/167 lượt phương tiện vận chuyển hàng hóa trái phép trên biển, tịch thu hơn 21 triệu lít dầu DO, gần 120 m3 khối gỗ và các loại hàng hóa có giá trị khác với số lượng lớn, bán tài sản tịch thu nộp ngân sách Nhà nước hơn 279 tỷ đồng.

Kiên trì phòng chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU)

Không chỉ là điểm “nóng” buôn lậu dầu, vùng biển Tây Nam còn là điểm “nóng” về vi phạm quy định phòng chống IUU. Lợi dụng kẽ hở của pháp luật, nhiều chủ phương tiện đã có nhiều thủ đoạn để thực hiện hành vi vi phạm, điển hình là tắt thiết bị giám sát hành trình. Tháng 2/2023, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 đã phát hiện và bắt giữ tàu KG93524-TS khi đang cất giấu 21 thiết bị giám sát hành trình của các tàu cá khác. Qua điều tra, xác minh, 21 thiết bị này là tang vật vi phạm hành chính của 5 chủ tàu cá tại tỉnh Kiên Giang. Họ đã tự ý tháo thiết bị giám sát hành trình bỏ sang tàu khác, không duy trì trong quá trình đánh bắt cá, hòng thoát khỏi sự giám sát của cơ quan chức năng.

Gần 6 tỷ đồng là tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm nêu trên và không chỉ có Kiên Giang, các tỉnh ven biển Tây Nam bộ cũng đã mạnh tay xử phạt nhiều trường hợp vi phạm IUU, thế nhưng nhiều ngư dân vẫn không chấp hành. Họ còn cho thấy sự ngoan cố khi không chấp hành hiệu lệnh dừng tàu để kiểm tra, thậm chí sử dụng hung khí chống lại lực lượng chức năng khi bị truy bắt. Thiếu tá Nguyễn Văn Khánh - Phó Đội trưởng/Phòng Pháp luật/Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 cho biết: “Các hành vi vi phạm về thiết bị giám sát hành trình VMS có thể là vô hiệu hóa, tắt hoặc thậm chí là tháo khỏi tàu. Một số chủ tàu dùng các thiết bị che chắn đường truyền tín hiệu vệ tinh; với các thiết bị VMS dùng pin mặt trời thì họ che chắn thiết bị này lại; còn đối với các thiết bị VMS dùng nguồn từ ắc quy của tàu thì họ tháo nguồn. Một số tàu lấy lý do VMS bị hỏng, bị sự cố trục trặc kỹ thuật nên ngư dân tự tháo và gửi thiết bị về bờ. Điều này vô tình đã tạo ra những khó khăn cho lực lượng thực thi nhiệm vụ điều tra, xử lý”.

Khó khăn không thể cản trở quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ Vùng Cảnh sát biển 4. Từ tháng 7/2021, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 được giao nhiệm vụ chủ trì phối hợp với các lực lượng chức năng thực hiện nhiệm vụ ngăn chặn, phòng chống IUU trên khu vực biển Tây Nam. Ngay sau đó, Bộ Tư lệnh Vùng và các đơn vị phối thuộc đã tăng cường số lượng tàu, xuồng, nhân lực ứng trực 24/24 giờ trên biển. Công tác tuần tra, kiểm soát luôn được cán bộ, chiến sĩ duy trì nghiêm, kết hợp theo dõi hoạt động thiết bị giám sát hành trình tàu cá VMS và các biện pháp nghiệp vụ khác để phát hiện kịp thời những trường hợp vi phạm; kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp cố tình tắt, gây hư hỏng hoặc làm sai lệch thông tin thiết bị giám sát hành trình, sử dụng phương pháp đánh bắt trái pháp luật, đưa tàu cá đi khai thác thủy sản trái phép ở vùng biển nước ngoài...

Xác định tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức của ngư dân chính là biện pháp hiệu quả để gỡ thẻ vàng của Ủy ban châu Âu (EC), song công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về khai thác thủy, hải sản của Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 không phải lúc nào cũng thuận lợi bởi phần lớn ngư dân thường đi biển dài ngày. Cá biệt có nhiều trường hợp trình độ nhận thức hạn chế nên việc phổ biến pháp luật mất nhiều thời gian. Không bỏ cuộc, lựa chọn mùa biển động, tàu neo đậu dài ngày, Bộ Tư lệnh Vùng đã thành lập các tổ công tác tiếp cận tàu cá đang neo đậu để vận động, phát tờ rơi, tuyên truyền qua bộ đàm. Để góp phần ngăn chặn những hành vi vi phạm quy định về đánh bắt hải sản từ sớm, từ xa, năm 2022, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 đã triển khai Chương trình “Gặp gỡ và vận động các chủ phương tiện ký cam kết không vi phạm IUU”. Bằng những hình ảnh minh họa thực tế, sinh động; những cuộc trò chuyện chân tình, cởi mở, các tuyên truyền viên đã giúp bà con ngư dân hiểu những tác hại của vi phạm IUU và tự nguyện ký cam kết không vi phạm. Thiếu tá Bùi Xuân Nhớ - Trợ lý pháp chế/Phòng Pháp luật/ Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 cho biết: “Trong những buổi đồng hành với ngư dân, báo cáo viên thường kết hợp tuyên truyền về phòng chống IUU, chú trọng biên soạn tài liệu một cách ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, phù hợp với trình độ nhận thức của ngư dân. Tuyên truyền đối với từng ngành nghề, từng đối tượng. Tập trung vào tuyên truyền những tác hại, hậu quả khi Ủy ban châu Âu áp thẻ vàng đối ngành thủy sản Việt Nam. Đặc biệt là tác hại đối với ngư dân trong quá trình làm ăn trên biển”.

Đi đôi với tuyên truyền, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 đã có nhiều phần quà nhằm động viên, khích lệ những chủ phương tiện, thuyền viên gương mẫu chấp hành các quy định về đánh bắt hải sản và hỗ trợ ngư dân có hoàn cảnh khó khăn. Qua đó, tạo sức lan tỏa hành động đúng đắn trong cộng đồng để việc chấp hành pháp luật đi sâu vào nhận thức, hành động và định hình ý thức tự giác chấp hành trong hoạt động khai thác hải sản của ngư dân. “Chúng tôi đi biển chủ yếu dựa vào kinh nghiệm bản thân. Nhờ có cán bộ, chiến sĩ Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 thường xuyên tuyên truyền, hướng dẫn, chúng tôi biết vùng biển nào được khai thác, vùng biển nào cấm khai thác. Tham gia buổi gặp gỡ với Lực lượng Cảnh sát biển, chúng tôi hiểu thêm về những quy định cũng như những tác hại đối với nền kinh tế nước nhà khi khai thác bất hợp pháp” - ông Trương Văn Ngữ - Chủ tịch Hội nghề cá thành phố Rạch Giá, Kiên Giang chia sẻ.

Bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo; giữ nghiêm pháp luật trên biển và là người bạn đồng hành, tin cậy của ngư dân, đó là những điều mà cán bộ, chiến sĩ Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 luôn hướng đến. 25 năm, một chặng đường dài thực hiện chức năng, nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước giao với bao gian khổ, hy sinh của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4. Dẫu nhiệm vụ phía trước còn nhiều thách thức, hiểm nguy, song tình yêu biển đảo và trách nhiệm được giao đã tiếp thêm động lực để mỗi cán bộ, chiến sĩ Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 vượt lên mọi khó khăn gian khổ để bảo vệ bình yên vùng biển, đảo, thềm lục địa Tây Nam Tổ quốc./.

Thượng tá PHẠM VIẾT HUÂN

Trưởng phòng Pháp luật/Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4