Góp bàn về xây dựng thế trận an ninh nhân dân trên biển

16/11/2025 04:15:00 PM

(Canhsatbien.vn) - 

Thế trận an ninh nhân dân trên biển là hình thái tổ chức, bố trí lực lượng, phương tiện và các nguồn lực một cách chủ động, đồng bộ, liên hoàn theo một ý đồ chiến lược nhằm thực hiện các nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn trên biển và bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán trên các vùng biển, đảo của đất nước.

Thế trận an ninh nhân dân trên biển vừa được hiểu theo nghĩa rộng là sự bố trí lực lượng, phương tiện của các ngành, các cấp dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của các tổ chức đảng và chính quyền các cấp để thực hiện các nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn trên biển. Đây là chiến lược mang tính toàn dân, toàn diện, lâu dài. Còn theo nghĩa hẹp (theo chức năng, nhiệm vụ của Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam) thì thế trận an ninh nhân dân trên biển là sự bố trí lực lượng, phương tiện và các biện pháp của Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam trong đấu tranh với các đối tượng hoặc trên các địa bàn, vùng biển cụ thể.

Nòng cốt của thế trận an ninh nhân dân trên biển là phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, trong đó huy động tối đa sức mạnh, nguồn lực, khả năng của quần chúng, dưới sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương, nòng cốt là lực lượng vũ trang, tạo nên thế trận an ninh trên biển liên hoàn, vững chắc. Với chức năng là lực lượng nòng cốt thực thi pháp luật, quản lý, bảo vệ chủ quyền, giữ gìn an ninh trật tự trên biển, trong thời gian qua, Lực lượng Cảnh sát biển đã triển khai nhiều biện pháp, nhiều mô hình hay, nhiều phong trào để huy động sức mạnh toàn dân tạo thành một sức mạnh đồng bộ nhằm xây dựng thế trận an ninh nhân dân vững chắc trên biển.

Tuy nhiên, tình hình an ninh, trật tự trên các vùng biển đảo của Tổ quốc luôn có những diễn biến phức tạp, khó lường; các hoạt động tuyên bố chủ quyền trái phép, hoạt động phi pháp của tàu thuyền nước ngoài trên vùng biển Việt Nam để nghiên cứu, thăm dò, khai thác khoáng sản, tài nguyên sinh vật biển….cùng với đó là tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật có nhiều diễn biến mới nảy sinh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia, an ninh, trật tự trên biển, uy hiếp sự an toàn của nhân dân khi hoạt động trên các vùng biển của Tổ quốc. Việc huy động tổng hợp sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy sức mạnh của quần chúng nhân dân trong tham gia bảo vệ an ninh, trật tự, bảo vệ chủ quyền biển đảo, xây dựng thế trận an ninh nhân dân trên biển có những thời điểm, có những địa phương chưa được kịp thời, sự gắn kết giữa các lực lượng chưa được chặt chẽ; chỉ huy, chỉ đạo chưa được đồng bộ, thống nhất; vẫn còn hạn chế nhất định trên phương diện lý luận khi chưa có nghiên cứu đi sâu vào xây dựng thế trận an ninh nhân dân trên biển một cách hệ thống, gắn với chủ thể nhất định. Từ những hạn chế trên cả phương diện lý luận và thực tiễn, qua quá trình nghiên cứu, tìm hiểu và trực tiếp làm công tác dân vận, tham gia tuyên truyền, huy động nhân dân bảo vệ an ninh, trật tự trên biển, tác giả bài viết đề xuất một số nội dung để xây dựng thế trận an ninh nhân dân trên biển:

Một là, nâng cao vai trò lãnh đạo của các cấp ủy đảng, hiệu lực quản lý của Nhà nước và các cấp chính quyền trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn trên các vùng biển, phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, nhất là kinh tế biển; nâng cao mọi mặt đời sống nhân dân; kiện toàn hệ thống chính trị thực sự trong sạch, vững mạnh; củng cố khối đại đoàn kết toàn dân.

Vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản là nhân tố đảm bảo mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Trong đấu tranh bảo vệ an ninh quốc gia nói chung và xây dựng thế trận an ninh nhân dân nói riêng, các cấp ủy đảng luôn giữ vai trò tổ chức, chỉ đạo mọi hoạt động của các ngành, các cấp. Thực tiễn đã cho thấy ở nơi nào mà cấp ủy đảng phát huy được vai trò lãnh đạo tốt thì ở nơi đó các phong trào cách mạng phát triển có hiệu quả. Do vậy, để phát huy sức mạnh của thế trận an ninh nhân dân, trước hết phải phát huy được vai trò lãnh đạo của các cấp ủy đảng.

Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của khối đại đoàn kết toàn dân là yếu tố quan trọng, quyết định chất lượng, hiệu quả của thế trận an ninh nhân dân trên biển. Sự tham gia đông đảo, tích cực của các tổ chức trong hệ thống chính trị vào các hoạt động bảo vệ an ninh quốc gia trên biển sẽ tạo thuận lợi cho các hoạt động này đạt được hiệu quả cao. Tuy nhiên, trước việc lợi dụng vấn đề phức tạp của tình hình biển đảo và một số vấn đề nội tại khác của tình hình đất nước để phá hoại tư tưởng, tác động nội bộ ta của các thế lực thù địch, các tổ chức trong hệ thống chính trị, khối đại đoàn kết toàn dân của chúng ta đã và đang xuất hiện nhiều vấn đề phức tạp, đe dọa đến an ninh quốc gia. Vì vậy, hơn lúc nào hết, phải kiện toàn, nâng cao chất lượng các tổ chức trong hệ thống chính trị, đặc biệt là các tổ chức đảng, chính quyền nhà nước. Không ngừng củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc để tạo thuận lợi cho việc xây dựng thế trận an ninh nhân dân.

Hai là, phát động sâu rộng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trên hướng biển gắn với thế trận quốc phòng toàn dân và các phong trào cách mạng khác.

Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc là nội dung cốt lõi của thế trận an ninh nhân dân trên biển. Thế trận an ninh nhân dân chỉ phát huy tác dụng cao khi huy động được đông đảo quần chúng nhân dân tham gia. Ý thức tham gia tích cực, tự giác của các ngành, các cấp và quần chúng nhân dân vào các hoạt động bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn, bảo vệ chủ quyền biển đảo và đấu tranh phòng, chống tội phạm là tiêu chí cơ bản để đánh giá chất lượng của phong trào, của thế trận. Để có được phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trên biển rộng khắp và có chất lượng, Lực lượng Cảnh sát biển phải tăng cường công tác vận động quần chúng, công tác dân vận; phối hợp chặt chẽ với các ngành liên quan, vận dụng tổng hợp các hình thức, phương pháp vận động; quán triệt sâu sắc các quan điểm của Đảng trong công tác dân vận, đặc biệt là quan điểm “lấy dân làm gốc”.

Ba là, xây dựng Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” góp phần xây dựng thế trận an ninh nhân dân trên biển vững chắc.

Cảnh sát biển Việt Nam là lực lượng vũ trang nhân dân, lực lượng chuyên trách của Nhà nước, làm nòng cốt thực thi pháp luật và bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn trên biển. Cảnh sát biển Việt Nam có chức năng tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về các chủ trương, chính sách pháp luật trong bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn trên biển; bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia trong vùng biển Việt Nam; vừa trực tiếp làm công tác quản lý nhà nước về an ninh, trật tự, an toàn và bảo đảm việc chấp hành pháp luật Việt Nam, các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên và các thỏa thuận quốc tế theo thẩm quyền; đấu tranh phòng, chống tội phạm, các hành vi vi phạm pháp luật trên biển. Trong xây dựng và triển khai thế trận an ninh nhân dân trên biển, Cảnh sát biển Việt Nam là lực lượng nòng cốt, vừa có trách nhiệm tham mưu cho các cấp ủy đảng, chính quyền về các nội dung, cách thức xây dựng thế trận, vừa có trách nhiệm hướng dẫn các ngành tham gia và trực tiếp bố trí lực lượng, biện pháp bí mật để phòng ngừa, đấu tranh với các loại tội phạm, hành vi vi phạm pháp luật. Chất lượng, hiệu quả hoạt động của Lực lượng Cảnh sát biển ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả phòng chống tội phạm nói chung và thế trận an ninh nhân dân nói riêng. Vì vậy, việc xây dựng Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” là yêu cầu cấp thiết hiện nay. Phải xây dựng, kiện toàn Lực lượng về tổ chức bộ máy và không ngừng đổi mới các hoạt động nghiệp vụ cho phù hợp, đáp ứng tốt được yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Bốn là, chủ động xây dựng và triển khai các đề án, phương án, kế hoạch xử lý các tình huống phức tạp về an ninh, trật tự, chủ quyền trên biển.

Trước âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch và các loại tội phạm, an ninh quốc gia, chủ quyền biển đảo của nước ta bị đe dọa bởi nhiều yếu tố cả trong và ngoài nước, đặc biệt là ở các địa bàn, vùng biển nhạy cảm. Để chủ động phòng ngừa và đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm, vi phạm pháp luật, cần phải chủ động xây dựng và triển khai các đề án, phương án, kế hoạch đảm bảo an ninh, trật tự, an toàn, bảo vệ chủ quyền biển đảo, nhất là các phương án xử lý tình huống phức tạp về an ninh trật tự, về chủ quyền biển đảo ở những địa bàn, vùng biển quản lý. Phải căn cứ vào âm mưu, hoạt động của các loại đối tượng, tính chất, đặc điểm của từng địa bàn, vùng biển để tính toán xây dựng các đề án, phương án, kế hoạch cho phù hợp. Đây cũng chính là những nội dung cơ bản trong xây dựng thế trận an ninh nhân dân trên biển.

Năm là, chuẩn bị sẵn sàng các điều kiện đảm bảo trong quá trình xây dựng thế trận an ninh nhân dân trên biển.

Quá trình xây dựng thế trận cũng là thời gian chúng ta phải chuẩn bị các điều kiện cần thiết, đảm bảo cho việc triển khai thế trận được thuận lợi. Phải coi trọng phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh để nhanh chóng sở hữu các vũ khí, công cụ hỗ trợ hiện đại có chất lượng cao, không lệ thuộc vào nước ngoài.

Khi xây dựng thế trận an ninh nhân dân trên biển, phải trên cơ sở đánh giá về các yếu tố tác động đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn, chủ quyền biển đảo để tính toán việc bố trí lực lượng và các nguồn lực cần thiết. Phải làm rõ các yếu tố tác động từ bên ngoài, xuất phát từ âm mưu, hoạt động của các thế lực thù địch và những yếu tố từ bên trong nội địa, nội bộ chúng ta. Bố trí thế trận phải hướng tới mục tiêu hạn chế những tác động tiêu cực, phải tạo được các lợi thế cho các hoạt động phòng ngừa, phát hiện và đấu tranh với các loại đối tượng, đảm bảo an ninh, trật tự trên địa bàn cả trước mắt và lâu dài./.

Thiếu tá TRẦN ĐÌNH KIỂU

Trợ lý Phòng Pháp chế, Cục Nghiệp vụ và Pháp luật/Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển

Thiếu tá, ThS. TRỊNH QUANG ĐẠO

Trưởng ban Bảo vệ - Dân vận/Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 2

Bài viết, video, hình ảnh đóng góp cho chuyên mục gửi về banbientapcsb@gmail.com