(Canhsatbien.vn) - 

Nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo (GD-ĐT) cho sĩ quan chỉ huy tham mưu Cảnh sát biển tại Học viện Hải quân là nhiệm vụ quan trọng để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu xây dựng Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI.

Hướng dẫn học viên chuyên ngành Cảnh sát biển ở Học viện Hải quân tác nghiệp trên hải đồ.

Cảnh sát biển Việt Nam là lực lượng chuyên trách của Nhà nước thực hiện chức năng quản lý về an ninh, trật tự an toàn và bảo đảm việc chấp hành pháp luật của Việt Nam cùng các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên. Trải qua 25 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành, Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động khắc phục khó khăn, vừa củng cố, xây dựng, phát triển lực lượng, vừa thực thi pháp luật, bảo vệ chủ quyền biển, đảo theo quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và quy định của luật pháp quốc tế, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, vun đắp lên truyền thống “Kiên quyết dũng cảm, khắc phục khó khăn, đoàn kết hiệp đồng, giữ nghiêm pháp luật”.

Những năm gần đây, trước diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nguy cơ khó lường trên Biển Đông như vấn đề an ninh hàng hải, buôn lậu, gian lận thương mại trên biển, tội phạm cướp biển có vũ trang, khủng bố, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy, buôn người, di cư bất hợp pháp,… đã và đang đặt ra yêu cầu cao đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nói chung, nhiệm vụ giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn, bảo vệ môi trường biển, đảo nước ta nói riêng. Vì vậy, xây dựng Lực lượng Cảnh sát biển chuyên nghiệp, hiện đại đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cấp thiết hiện nay phải quán triệt và thực hiện tốt quan điểm “người trước, súng sau”; ưu tiên xây dựng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố có ý nghĩa quyết định, nhất là đội ngũ cán bộ sĩ quan chỉ huy tham mưu cấp chiến thuật, chiến dịch.

Học viện Hải quân là trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chỉ huy kỹ thuật Hải quân cho Quân đội, Quân chủng Hải quân, trong đó có đào tạo đội ngũ cán bộ sĩ quan chỉ huy tham mưu cấp chiến thuật, chiến dịch của Lực lượng Cảnh sát biển. Trước yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới, Học viện Hải quân đã có nhiều chủ trương, giải pháp thiết thực để không ngừng nâng cao chất lượng GD-ĐT. Tuy nhiên, hiện nay tại Học viện Hải quân, việc đào tạo sĩ quan chỉ huy tham mưu cấp chiến dịch, chiến thuật Cảnh sát biển chưa có chương trình riêng, nội dung đào tạo của đối tượng này cũng đang thực hiện giống như đào tạo sĩ quan chỉ huy Hải quân. Vì vậy, trong quá trình GD-ĐT còn bộc lộ hạn chế nhất định, đòi hỏi phải từng bước đổi mới, hoàn thiện chương trình, nội dung đào tạo sĩ quan chỉ huy Cảnh sát biển cho phù hợp với các đối tượng và vũ khí trang bị biên chế, thực tế huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu của đơn vị Cảnh sát biển Việt Nam hiện nay. Do đó, thời gian tới, để nâng cao chất lượng GD-ĐT cho sĩ quan chỉ huy tham mưu Cảnh sát biển tại Học viện Hải quân, cần thực hiện tốt một số biện pháp sau:

Thứ nhất, đổi mới nội dung chương trình, hệ thống giáo trình tài liệu và phương pháp dạy - học cho đối tượng học viên sĩ quan chỉ huy tham mưu Cảnh sát biển.

Quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn của trên, nhất là Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, Nghị quyết số 29/NQ-TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT. Thực hiện tốt chủ trương “chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị”, Học viện Hải quân cần chủ động rà soát, bổ sung, điều chỉnh nội dung, chương trình đào tạo của các đối tượng đào tạo sĩ quan chỉ huy tham mưu Cảnh sát biển cho phù hợp với hoạt động thực tiễn của cán bộ sĩ quan làm nhiệm vụ chấp pháp trên biển. Theo đó, cần đẩy mạnh đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp huấn luyện, coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, lấy nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, thực thi pháp luật và xây dựng Cảnh sát biển chuyên nghiệp, hiện đại làm mục tiêu huấn luyện; nắm chắc pháp luật Việt Nam và luật pháp quốc tế. Tăng cường huấn luyện khai thác, sử dụng, làm chủ, phát huy tính năng của vũ khí, trang bị, phương tiện, nhất là các tàu thuyền hiện đại. Bên cạnh đó, cần quan tâm đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ cho Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam, nhất là ngoại ngữ chuyên ngành cho đội ngũ cán bộ, sĩ quan chỉ huy tham mưu nhằm đáp ứng yêu cầu thực thi pháp luật trên biển và hội nhập quốc tế.

Đặc thù hoạt động của Lực lượng Cảnh sát biển thường xuyên phải tiếp xúc, làm việc với nhiều đối tượng, thành phần đa dạng, phức tạp, đòi hỏi đội ngũ cán bộ sĩ quan chỉ huy tham mưu không chỉ nêu cao bản lĩnh chính trị, lòng dũng cảm, gan dạ, chấp nhận hy sinh mà còn phải có sự mưu trí, sáng tạo, linh hoạt, tinh thông về chuyên môn, nghiệp vụ. Vì vậy, trong quá trình học tập ở Học viện Hải quân cần chú trọng bồi dưỡng nâng cao năng lực lãnh đạo, tổ chức chỉ huy, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, xây dựng phương pháp, tác phong công tác khoa học, hiệu quả, cách ứng xử văn minh, văn hóa,.... Đồng thời, chủ động nắm, nghiên cứu, dự báo đúng tình hình, kịp thời tham mưu với cấp trên phòng ngừa, xử lý hiệu quả, đúng pháp luật các tình huống trên biển, không để bị động, bất ngờ, không để mâu thuẫn, bất đồng, tranh chấp phát sinh không để kẻ địch lợi dụng, chống phá.

Thứ hai, chăm lo xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ, giảng viên theo hướng chuẩn hóa, đáp ứng sự phát triển của tình hình nhiệm vụ GD-ĐT.

Quán triệt tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII về “Chăm lo xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt”, Học viện không những phải thường xuyên quan tâm kiện toàn, phát triển đội ngũ cán bộ, giảng viên đủ về số lượng, bảo đảm chất lượng, đồng bộ hợp lý về cơ cấu, đạt chuẩn theo quy định, mà còn phải có lực lượng dự trữ khoảng 10% theo biên chế. Trong đó, tập trung xây dựng các nhà khoa học đầu ngành, nhà giáo có năng lực, kinh nghiệm thực tiễn,... làm nòng cốt để nâng cao chất lượng đội ngũ quan trọng này. Quá trình triển khai cần thực hiện tốt quy trình, kế hoạch tạo nguồn, tuyển chọn, đào tạo tại các cơ sở theo quy định; kết hợp chặt chẽ với bồi dưỡng tại chỗ, nâng cao tinh thần tự học, trau dồi phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tích lũy kiến thức sâu, rộng,... xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên có phẩm chất chính trị, năng lực, kỹ năng chuyên môn cao, có trình độ ngoại ngữ và công nghệ thông tin, tiếp cận nhanh với quy trình chuyển đổi số.

Cùng với đó, Học viện cần có kế hoạch đưa cán bộ, giảng viên đi thực tế, đảm nhận cương vị lãnh đạo, chỉ huy tại các đơn vị để bồi dưỡng, nâng cao kiến thức, năng lực thực tiễn, tăng cường đưa giảng viên đi thực tế, tham quan, tìm hiểu về thực tiễn hoạt động tại các đơn vị cơ sở Cảnh sát biển, nhất là các đơn vị chủ lực để hiểu rõ yêu cầu, nhiệm vụ của lực lượng này. Tăng cường tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng sư phạm, quản lý, kỹ năng mềm; mở hoặc cử người tham gia đào tạo ngoại ngữ, công nghệ thông tin, chuyển đổi số,... để không ngừng cập nhật, nâng cao trình độ giảng viên. Đồng thời, cần có chính sách tuyển dụng, quản lý, sử dụng phù hợp; kịp thời khen thưởng, tôn vinh, đãi ngộ, bảo đảm lợi ích cả vật chất và tinh thần, tạo động lực cống hiến, thu hút, nhất là đối với các nhà khoa học đầu ngành, đội ngũ giảng viên có năng lực, kinh nghiệm thực tiễn vào các hoạt động GD-ĐT. Tạo mọi điều kiện cần thiết để các giảng viên hội nhập với xu hướng kết nối toàn cầu, với đào tạo khoa học quân sự của thế giới trong thời đại Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Thứ ba, thường xuyên chú trọng lãnh đạo tốt việc kết hợp chặt chẽ giữa nâng cao chất lượng huấn luyện với rèn luyện kỷ luật của học viên sĩ quan chỉ huy tham mưu Cảnh sát biển.

Đây là giải pháp hết sức quan trọng trong quá trình đào tạo học viên nói chung, học viên sĩ quan chỉ huy tham mưu Cảnh sát biển nói riêng, bởi chỉ có rèn luyện ý thức kỷ luật tốt mới tạo được nền tảng cơ bản để nâng cao chất lượng huấn luyện của học viên. Đồng thời, quá trình này cũng nhằm bồi dưỡng, củng cố, hoàn thiện hơn về phẩm chất, nhân cách, phương pháp, tác phong công tác theo yêu cầu nhiệm vụ và chức trách của cán bộ chỉ huy cấp trung, lữ đoàn, làm gương cho cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị học tập.

Để làm tốt vấn đề này, cần lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức, lực lượng tiến hành tốt công tác tuyên truyền, làm cho mọi học viên có nhận thức đúng và đề cao trách nhiệm trong rèn luyện ý thức kỷ luật, nâng cao chất lượng huấn luyện. Trong tổ chức thực hiện, lãnh đạo, chỉ huy các khoa, hệ, phòng, ban cần phát huy tốt vai trò của đội ngũ giảng viên trong hoạt động huấn luyện; trong thực hiện các nền nếp chế độ ngày, tuần; trong duy trì điều lệnh, chấp hành các chế độ quy định, quản lý, kiểm tra đánh giá kết quả học tập và rèn luyện của học viên. Cần xác định: lấy kết quả chấp hành pháp luật của Nhà nước, kỷ luật Quân đội, các chế độ quy định của Học viện làm một trong những tiêu chuẩn để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của mỗi tập thể, học viên. Qua đó, giúp cho học viên tự hoàn thiện mình, biến quá trình đào tạo thành tự đào tạo. Học viện cũng cần chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thường xuyên quan tâm đầu tư xây dựng môi trường văn hóa; tích cực tổ chức các hoạt động giao lưu; chăm lo đảm bảo tốt đời sống vật chất - tinh thần cho bộ đội, nhằm góp phần quan trọng vào việc xây dựng nhân cách người sĩ quan chỉ huy tham mưu Cảnh sát biển, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ cả trong huấn luyện và rèn luyện ý thức kỷ luật của học viên, không ngừng nâng cao chất lượng GD-ĐT của nhà trường.

Thứ tư, tiếp tục đầu tư, xây dựng cơ sở kỹ thuật đồng bộ, liên thông, hiện đại, bám sát nhiệm vụ GD-ĐT và nghiên cứu khoa học ở Học viện Hải quân.

Chuẩn hóa, hiện đại hóa và tăng cường cơ sở vật chất phục vụ công tác GD-ĐT. Khai thác tốt những phương tiện hiện có, đồng thời sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực được đầu tư, tập trung mua sắm, đổi mới trang bị trên cơ sở định hướng phát triển tổng thể. Chú trọng nâng cấp trung tâm điều hành; hoàn chỉnh hạ tầng công nghệ thông tin; trung tâm học liệu. Tập trung xây dựng, bổ sung và khai thác, sử dụng có hiệu quả kho bài giảng, kho học liệu số phục vụ nhu cầu tự học; ưu tiên ứng dụng công nghệ mô phỏng phục vụ huấn luyện, đào tạo như ứng dụng công nghệ mô phỏng vũ khí, trang bị kỹ thuật thế hệ mới, đáp ứng yêu cầu GD-ĐT, nghiên cứu khoa học theo mô hình “Nhà trường thông minh, tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư”.

Tích cực rà soát, củng cố, hiện đại hóa hệ thống giảng đường, phòng học tiên tiến, đầu tư thiết bị giảng dạy hiện đại như bảng tương tác công nghệ cao, hệ thống máy tính kết nối, hệ thống âm thanh, phần mềm mô phỏng chuyên dụng… tạo điều kiện thuận lợi nhất cho giảng viên, học viên thực hiện tốt hoạt động nghiên cứu, giảng dạy, đưa lý luận sát thực tiễn.

Nâng cấp hệ thống bảo đảm an toàn, an ninh mạng; hệ thống giảng đường, thao trường gồm các phòng học: lý thuyết, trực tuyến, thí nghiệm, thực hành, chuyên dùng, trung tâm mô phỏng. Hoàn thiện hệ thống ứng dụng công nghệ thông tin; đầu tư mới các phần mềm hỗ trợ cho giảng dạy các môn học tại các phòng học chuyên dùng, chuyên ngành, thí nghiệm, mô phỏng, xưởng trường... bảo đảm cho việc đào tạo được gắn với vũ khí, trang bị mới, hiện đại của Cảnh sát biển, Quân đội.

Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam hiện nay đang ngày càng được hiện đại hóa vũ khí, trang bị kỹ thuật, vì thế, việc ưu tiên học tập, nghiên cứu lý luận sát với thực tiễn ở các đơn vị Cảnh sát biển sẽ giúp người học tiếp cận, nắm chắc và sử dụng thành thạo các loại vũ khí, trang bị hiện đại này trong thực hiện nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu chỉ huy, điều hành tác chiến hiện đại, đủ sức quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia trên biển.

Thứ năm, phát huy vai trò tích cực, tự giác của học viên sĩ quan chỉ huy tham mưu Cảnh sát biển trong nâng cao chất lượng GD-ĐT ở Học viện Hải quân.

Đây là giải pháp quan trọng, thiết thực, có ý nghĩa quyết định đến nâng cao chất lượng GD-ĐT của học viên sĩ quan chỉ huy tham mưu Cảnh sát biển ở Học viện Hải quân. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng dạy: “Học hỏi là một việc phải tiếp tục suốt đời”, “phải tự nguyện, tự giác, xem công tác học tập cũng là một nhiệm vụ mà người cán bộ cách mạng phải hoàn thành cho được, do đó mà tích cực, tự động hoàn thành kế hoạch học tập, nêu cao tinh thần chịu khó, cố gắng, không lùi bước trước bất kỳ khó khăn nào trong việc học tập”.

Phát huy tính tích cực, tự giác trong tự học tập, rèn luyện của học viên sĩ quan chỉ huy tham mưu Cảnh sát biển là con đường trực tiếp nhất nhằm chiếm lĩnh tri thức, phát triển các phẩm chất, kỹ năng của bản thân. Muốn vậy, mỗi học viên phải trở thành chủ thể tích cực, tự giác, sáng tạo, chủ động đặt mình vào những tình huống trong bối cảnh cụ thể của thực tiễn hoạt động quân sự Cảnh sát biển, tự phát hiện và giải quyết các vấn đề bằng kiến thức, kinh nghiệm và sự cố gắng của bản thân, hoặc thông qua quá trình tương tác, từ đó sẽ tự tạo riêng cho mình những năng lực, phẩm chất riêng.

Mặt khác, quá trình học tập, rèn luyện ở môi trường quân sự với yêu cầu rất cao cả về trí lực và thể lực, nếu người sĩ quan không thật sự cố gắng, nỗ lực, phát huy cao độ vai trò chủ thể, tính tích cực, tự giác, sáng tạo, thì khó có thể thực hiện tốt mục tiêu học tập. Muốn vậy, Học viện cần tiếp tục xây dựng đổi mới nội dung chương trình môn học khoa học, phù hợp, giảng dạy theo phương pháp tích cực lấy người học làm trung tâm, nhằm phát huy tính tích cực nhận thức của học viên. Tiếp tục sử dụng hài hòa 3 phương pháp quản lý, rèn luyện cơ bản, đó là: Phương pháp hành chính quân sự; Phương pháp giáo dục, thuyết phục, nêu gương; Phương pháp kích thích bằng vật chất, tinh thần; gắn với việc tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, người chỉ huy, tổ chức quần chúng đối với việc phát huy tính tích cực học tập và rèn luyện của học viên trong hoạt động GD-ĐT tại Học viện. Thường xuyên xây dựng động cơ, trách nhiệm học tập, rèn luyện đúng đắn cho học viên; bồi dưỡng nâng cao năng lực tự giáo dục, tự rèn luyện của học viên, cũng như tích cực, chủ động rèn luyện học viên thông qua thực tiễn quy trình đào tạo sĩ quan của Học viện.

Thời gian tới, nhiệm vụ GD-ĐT của Học viện tiếp tục có sự phát triển khung chương trình đào tạo sĩ quan chỉ huy tham mưu cấp chiến thuật, chiến dịch có sự thay đổi về cấp lữ đoàn và cấp vùng, yêu cầu chất lượng đào tạo đòi hỏi ngày càng cao; trong khi đó, công tác đảm bảo còn nhiều khó khăn. Để nâng cao chất lượng GD-ĐT, đòi hỏi phải tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp, bảo đảm cho Học viện luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao./.

Đại tá, TS. ĐỖ QUỐC TUẤN

Phó Chủ nhiệm Khoa Chiến thuật - Chiến dịch/Học viện Hải quân