(Canhsatbien.vn) - 

Nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu đối với cán bộ làm công tác giảng dạy, quản lý khoa học ở Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ Cảnh sát biển có ý nghĩa quan trọng, quyết định đến chất lượng, hiệu quả đào tạo, nghiên cứu khoa học. Bài viết góp phần làm rõ thực trạng nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu của đội ngũ cán bộ giáo viên, quản lý khoa học ở Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ Cảnh sát biển thời gian qua, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu hiện nay.

Giờ học thực tế của học viên Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ Cảnh sát biển.

Nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu của đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý khoa học ở Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ Cảnh sát biển (Trung tâm) là quá trình tác động hợp quy luật của các chủ thể vào đội ngũ giáo viên, cán bộ làm công tác đào tạo, quản lý khoa học nhằm tạo ra sự chuyển biến tích cực về khả năng phát hiện vấn đề khoa học, sử dụng phương pháp nghiên cứu khoa học, khả năng tổ chức nghiên cứu và thu thập, xử lý thông tin khoa học, trình bày và công bố kết quả nghiên cứu khoa học của đội ngũ này, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu, giáo án và giảng dạy, huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ ở Trung tâm.

Thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển khoa học, công nghệ và giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, trong những năm qua, cấp ủy, chỉ huy các cấp của Trung tâm đã thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các hoạt động nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu của đội ngũ giáo viên. Phòng Tham mưu - Đào tạo, Khoa Giáo viên đã thực hiện tốt chức năng tham mưu, đề xuất các chủ trương, biện pháp nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu của đội ngũ giáo viên. Đại đa số giáo viên ở Khoa Giáo viên có nhận thức đúng, xác định rõ động cơ, tinh thần, thái độ và trách nhiệm cao trong tham gia nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu, giáo án, xây dựng và triển khai thực hiện đề tài, đề án. Nhờ đó, năng lực nghiên cứu khoa học của giáo viên đã có sự chuyển biến theo hướng tích cực về khả năng xác định vấn đề khoa học; khả năng tiếp cận, sử dụng phương pháp nghiên cứu, khả năng tổ chức nghiên cứu khoa học, thu thập, xử lý thông tin; kỹ năng trình bày và công bố kết quả nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu của đội ngũ giáo viên đã có sự phát triển cả về số lượng và chất lượng. Kết quả đó đã thiết thực góp phần nâng cao chất lượng dạy học và xây dựng Trung tâm chính quy, tiên tiến, mẫu mực.

Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng một số cấp ủy, cán bộ chủ trì chưa thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát việc bồi dưỡng, nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu của đội ngũ giáo viên. Việc phát huy vai trò của cơ quan chức năng còn có những hạn chế, chưa thường xuyên kịp thời phát hiện và giải quyết những vấn đề bất cập nảy sinh. Nhận thức, đúng trách nhiệm, tính chủ động, tự giác trong tự bồi dưỡng nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học của một số giáo viên còn hạn chế. Khả năng xác định vấn đề nghiên cứu chưa nhanh nhạy; còn ít giáo viên mạnh dạn đề xuất nghiên cứu những vấn đề mang tính thời sự mới mẻ, khó khăn, phức tạp. Một số giáo viên chưa nắm chắc; chưa thuần thục các phương pháp, quy trình tổ chức nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu, giáo trình,... Năng lực nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu của đội ngũ giáo viên được nâng lên nhưng chưa đồng đều vững chắc. Chính vì vậy, một số đề tài, tài liệu, chuyên đề khoa học hướng nghiên cứu chưa rõ, xác định đối tượng, phạm vi nghiên cứu quá rộng hoặc tính tư biện còn cao, chưa đi sâu giải quyết những vấn đề bức thiết nảy sinh từ hoạt động thực tiễn dạy và học cũng như thực tiễn xây dựng cơ quan, đơn vị; một số công trình nghiên cứu khoa học, tài liệu của giáo viên ít có những đóng góp mới về khoa học; còn có hiện tượng sao chép nội dung, chưa có nhiều nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm từ các đơn vị, hiệu quả ứng dụng trong thực tế chưa cao.

Trước yêu cầu nhiệm vụ xây dựng tổ chức, biên chế Lực lượng Cảnh sát biển “tinh, gọn, mạnh” theo hướng “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, với đặc thù là một cơ sở giáo dục, đào tạo nhân viên chuyên môn kỹ thuật, bồi dưỡng cán bộ1 hàng đầu của Lực lượng Cảnh sát biển, trong điều kiện công tác xây dựng và chuẩn hóa hệ thống chương trình, giáo trình, tài liệu, cơ sở vật chất, trang thiết bị; yêu cầu thực hiện chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo nói chung, nhà giáo Quân đội nói riêng đòi hỏi cấp thiết phải đổi mới, nâng cao chất lượng, năng lực nghiên cứu khoa học, xây dựng đề án, biên soạn tài liệu của đội ngũ cán bộ, giáo viên. Theo đó, để nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu của đội ngũ cán bộ, giáo viên ở Trung tâm hiện nay, cần thực hiện một số giải pháp sau:

Một là, phát huy vai trò của các chủ thể đối với nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, xây dựng đề án, biên soạn tài liệu của đội ngũ cán bộ, giáo viên ở Trung tâm.

Đây là giải pháp cơ bản, giữ vai trò quyết định đối với việc nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, xây dựng đề án, biên soạn tài liệu của cán bộ, giáo viên. Thực hiện tốt giải pháp này nhằm phát huy ưu điểm, khắc phục hạn chế, tạo lập sự đồng thuận, nhất quán trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện; tạo bước chuyển biến tích cực về vai trò của cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chức năng, đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp, các hội đồng khoa học trong lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu của đội ngũ cán bộ giáo viên, tạo ra sự phát triển về chất trong quản lý, điều hành hoạt động khoa học ở Trung tâm.

Trong bối cảnh hiện nay, cần phát huy trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra của cơ quan cấp trên, của Đảng ủy, Ban Giám đốc Trung tâm và cấp ủy, tổ chức đảng các cấp, nhất là ở các khoa giáo viên, đây là những chủ thể và lực lượng trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, tiến hành các nội dung, hình thức, biện pháp nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học và biên soạn tài liệu của đội ngũ giáo viên. Đồng thời phát huy vai trò của cơ quan quản lý, từ các khoa đến các bộ môn đối với việc tham mưu, đề xuất chủ trương xây dựng tiềm lực khoa học và chất lượng, hiệu quả hoạt động khoa học. Phát huy vai trò, trách nhiệm đào tạo, bồi dưỡng, hướng dẫn, giúp đỡ, truyền thụ kinh nghiệm của các tập thể khoa học, nhất là các nhà khoa học có kinh nghiệm, của hội đồng khoa học cấp Trung tâm trong nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học của đội ngũ giáo viên, cán bộ ở các khoa giáo viên.

Hai là, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ tri thức của đội ngũ giáo viên ở Trung tâm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới

Nâng cao trình độ tri thức là cơ sở để nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu của đội ngũ giáo viên. Cần bám sát tình hình thực tế chất lượng đội ngũ giáo viên và điều kiện, môi trường công tác để tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ học vấn, trình độ khoa học nghệ thuật quân sự, kỹ thuật quân sự, nghiệp vụ sư phạm, hệ thống kiến thức khoa học chuyên ngành của giáo viên theo yêu cầu từng bước chuẩn hóa, hiện đại hóa. Bồi dưỡng cho giáo viên kiến thức lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối chính trị, quân sự của Đảng. Trang bị những tri thức về chuyên môn rộng và hẹp, hệ thống tri thức kỹ năng, kỹ xảo chuyên biệt, trực tiếp có liên quan đến nghề nghiệp.

Quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”; Luật Giáo dục năm 2019 và các quy chế giáo dục, đào tạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Điều lệ Công tác nhà trường trong Quân đội nhân dân Việt Nam; Nghị quyết số 1659-NQ/QUTW ngày 20/12/2022 của Quân ủy Trung ương về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2023- 2030 và những năm tiếp theo; Nghị quyết số 1657-NQ/QUTW ngày 20/12/2022 của Quân ủy Trung ương về công tác giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới, trên cơ sở đó cụ thể hóa vào thực tiễn nhiệm vụ của Lực lượng Cảnh sát biển và Trung tâm.

Đồng thời, cần tăng cường bồi dưỡng phương pháp, kỹ năng nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu, chuyên đề khoa học cho giáo viên theo hướng phù hợp với khả năng, điều kiện đảm bảo, đa dạng về hình thức và cấp độ. Thường xuyên kết hợp chặt chẽ giữa bồi dưỡng nâng cao phẩm chất và bồi dưỡng nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, giữa giáo dục chính trị tư tưởng với trang bị tri thức khoa học, bảo đảm cho đội ngũ giáo viên có phẩm chất tốt, phát huy tài năng phục vụ yêu cầu, nhiệm vụ chính trị và đóng góp cho sự phát triển của khoa học. Đa dạng hóa các hình thức, phương pháp bồi dưỡng, trang bị những tri thức công cụ phục vụ cho hoạt động nghiên cứu khoa học cho giáo viên, như định kỳ tổ chức, tham dự các lớp tập huấn ngắn ngày, các lớp học ngoại ngữ, tin học, phương pháp luận, phương pháp nghiên cứu và tổ chức cho giáo viên trực tiếp tham gia nghiên cứu,…

Ba là, tạo môi trường và điều kiện thuận lợi góp phần nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học của giáo viên để đáp ứng yêu cầu trước mắt và lâu dài

Cần phát huy, xây dựng bầu không khí dân chủ, cởi mở, môi trường học thuật bình đẳng, tạo cơ hội cho giáo viên được thể hiện quan điểm chính kiến, được tôn trọng chính kiến khoa học, trao đổi, góp ý thẳng thắn trong nghiên cứu khoa học. Đa dạng hóa các hình thức hoạt động nghiên cứu khoa học như viết bài hội thảo, chuyên đề, đề tài khoa học, giáo trình, tài liệu dạy học, sách, tham dự các hội thảo khoa học,… Triển khai các hướng nghiên cứu mới có giá trị về lý luận và thực tiễn trực tiếp phục vụ nhiệm vụ đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ Cảnh sát biển. Tổ chức tốt các hoạt động thực tiễn nhằm bồi dưỡng năng lực nghiên cứu khoa học cho giáo viên, như thực tiễn hoạt động giảng dạy tại cơ sở đào tạo, tham quan, giao lưu, nghiên cứu thực tế, dự nhiệm,… Thường xuyên đổi mới, hoàn thiện cơ chế, chính sách phù hợp nhằm khuyến khích giáo viên tham gia nghiên cứu khoa học.

Đồng thời cần xây dựng quy định rõ về tiêu chí nghiên cứu khoa học hằng năm của tập thể, cá nhân. Xây dựng, hoàn thiện quy chế về quản lý hoạt động khoa học; hoàn thiện cơ chế phối hợp, hiệp đồng, phân công vai trò, trách nhiệm của các cơ quan chức năng, phòng, khoa đối với quá trình triển khai, thực hiện các nhiệm vụ khoa học, chú trọng vai trò quản lý nhà nước về hoạt động khoa học, công nghệ của cơ quan chức năng. Vai trò quản lý tiến độ; thẩm định chất lượng sản phẩm khoa học của các hội đồng khoa học, đồng thời hoàn thiện cơ chế cụ thể về trách nhiệm, quyền lợi của các tập thể, cá nhân liên quan đến triển khai các công trình khoa học; cơ chế thẩm định; nghiệm thu đề tài, công trình khoa học, tăng cường vai trò, trách nhiệm của các phòng, khoa, tổ bộ môn. Tăng cường kinh phí cho hoạt động nghiên cứu khoa học của đội ngũ giáo viên, đồng thời đầu tư cơ sở vật chất, nâng cấp hệ thống phòng mô phỏng, thư viện, hệ thống máy tính, tư liệu, tài liệu phục vụ cho nghiên cứu khoa học.

Bốn là, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của giáo viên, cán bộ ở các phòng, khoa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong nghiên cứu khoa học

Cấp ủy, chỉ huy các cấp phải thường xuyên giáo dục, không ngừng nâng cao nhận thức, xây dựng động cơ, trách nhiệm đối với nhiệm vụ nghiên cứu khoa học của đội ngũ giáo viên, nhất là các giáo viên vừa mới ra trường. Đặc biệt, mỗi giáo viên phải quán triệt sâu sắc vị trí, ý nghĩa của nghiên cứu khoa học đối với nâng cao trình độ, năng lực, chuyên môn sư phạm đáp ứng mục tiêu, yêu cầu của giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, từ đó tự xác định mục tiêu, động lực, thái độ, lối ứng xử, tinh thần, trách nhiệm đúng đắn với nghiên cứu khoa học. Đấu tranh với những quan điểm, nhận thức lệch lạc, làm khoa học vì động cơ tiến thân, thiếu trách nhiệm trong nghiên cứu.

Nâng cao tính chủ động, nhạy bén, sáng tạo của giáo viên trong tự xác định mục tiêu, nội dung, hình thức, hướng nghiên cứu phù hợp, phương pháp nghiên cứu khoa học. Xây dựng và tổ chức thực hiện nghiêm túc kế hoạch tự học, tự nghiên cứu khoa học một cách hiệu quả. Thường xuyên kiểm tra, đánh giá về tiến độ, trách nhiệm thực hiện kế hoạch tự học tập, nghiên cứu, đề ra những yêu cầu ngày càng cao đối với bản thân trong nghiên cứu khoa học.

Tóm lại, nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học của đội ngũ giáo viên ở Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ Cảnh sát biển đòi hỏi phải có sự tác động hợp quy luật của các chủ thể, lực lượng vào đội ngũ này. Đây là nội dung có vai trò quan trọng, chi phối toàn bộ hoạt động của Trung tâm, góp phần đưa công tác giáo dục, đào tạo của Trung tâm không ngừng đổi mới, phát triển để đáp ứng yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ Cảnh sát biển; đáp ứng nhiệm vụ xây dựng Lực lượng Cảnh sát biển trong tình hình mới. Xác định và thực hiện toàn diện, đồng bộ các giải pháp trên sẽ giúp nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, biên soạn tài liệu của đội ngũ giáo viên Trung tâm hiện nay./.

Thượng tá, TS. NGUYỄN THANH MINH

Phó Giám đốc Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ Cảnh sát biển