(Canhsatbien.vn) - 

Ô nhiễm môi trường biển đảo đã và đang gây ra những hậu quả vô cùng nghiêm trọng, làm suy thoái, hủy hoại môi trường sinh thái phá vỡ nhiều cảnh quan và tính đa dạng sinh học, gây tổn thất về kinh tế. Nhận thức sâu sắc vấn đề trên, những năm qua, Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong toàn quân đã có nhiều hình thức, biện pháp, chủ động, sáng tạo tổ chức tuyên truyền, cổ động bảo vệ môi trường biển đảo, mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần giảm thiểu những thiệt hại của ô nhiễm môi trường biển đảo gây ra.

Việt Nam là một quốc gia ven biển, với bờ biển dài hơn 3.260km trải từ Bắc tới Nam và đứng thứ 27 trong số 157 quốc gia ven biển đảo trên thế giới; với khoảng trên 1 triệu km² biển, gấp 3 lần diện tích đất liền, chiếm gần 30% diện tích Biển Đông. Vùng biển nước ta có khoảng 4.000 đảo lớn nhỏ và nhiều loại tài nguyên, khoáng sản, hải sản quý hiếm, có giá trị kinh tế cao. Đồng thời, Việt Nam nằm trên con đường giao thông hàng hải quốc tế nhộn nhịp từ Tây sang Đông, với điểm giữa đường vận tải HongKong - Singapore sát với khu vực có điều kiện tự nhiên để xây dựng những cảng nước sâu tầm cỡ thế giới, có thể trở thành những trung tâm trung chuyển lớn của quốc gia và quốc tế, là hành lang hướng ra biển có tiềm năng phát triển và trao đổi kinh tế - văn hóa quy mô khu vực và thế giới.

Nhận thức sâu sắc tiềm năng to lớn của biển đảo, Đảng và Nhà nước ta đã sớm xây dựng, phát triển Chiến lược Biển Việt Nam đến năm 2020 với những chủ trương lớn như: Đưa nước ta trở thành quốc gia mạnh về biển, làm giàu từ biển, trên cơ sở phát huy mọi tiềm năng từ biển, phát triển toàn diện các ngành, nghề biển với cơ cấu phong phú, hiện đại, tạo ra tốc độ phát triển nhanh, bền vững, hiệu quả. Kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với bảo đảm quốc phòng - an ninh, hợp tác quốc tế và bảo vệ môi trường, kết hợp giữa phát triển vùng biển, ven biển, hải đảo với phát triển vùng nội địa theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Tuy nhiên, do tình trạng khai thác, sử dụng tài nguyên và môi trường biển thiếu bền vững đang dẫn đến tình trạng suy giảm các nguồn lợi thủy sản, các hệ sinh thái biển và ô nhiễm môi trường biển, hải đảo, nhất là ô nhiễm môi trường những vùng biển ven bờ ngày càng nghiêm trọng. Theo số liệu thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, mỗi năm có hàng triệu tấn chất thải từ các nhà máy, xí nghiệp, khu công nghiệp, khu dân cư xả nước thải, chất thải rắn không qua xử lý ra các con sông ở vùng đồng bằng ven biển, hoặc xả thẳng ra biển. Hiện nay, nước biển tại một số khu vực có biểu hiện bị axit hóa do độ pH trong nước biển tầng mặt biến đổi. Nước biển ven bờ có biểu hiện bị ô nhiễm bởi chất hữu cơ, kẽm, kim loại nặng, một số thuốc bảo vệ thực vật... Do chất lượng môi trường biển thay đổi dẫn đến sự suy giảm nghiêm trọng về đa dạng sinh học biển.

Nhận thức sâu sắc giá trị to lớn của biển đảo, những năm qua, Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong toàn quân đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền, cổ động nâng cao nhận thức, ý thức phòng chống thiên tai lũ lụt, bão biển, sóng thần, biển xâm thực, ngập mặn… cho cán bộ, chiến sĩ. Chủ động phối hợp tham mưu, đề xuất với cấp ủy, chính quyền, các ban, bộ, ngành, đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương và địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục đến quần chúng nhân dân về nhiệm vụ bảo vệ môi trường biển đảo. Hằng năm, theo hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường, sự chỉ đạo của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Thủ trưởng Tổng cục Chính trị, các hoạt động hưởng ứng “Ngày Môi trường thế giới 5/6”, “Chiến dịch Hãy làm sạch biển” “Hội thi Tìm hiểu về môi trường”... được tổ chức trong toàn quân, các hoạt động trên đã góp phần tích cực nâng cao ý thức, trách nhiệm bảo vệ môi trường biển đảo cho cán bộ, chiến sĩ. Để hoạt động tuyên truyền cổ động bảo vệ môi trường biển đảo đi vào nền nếp, mỗi năm các đơn vị quân đội, nhất là Quân chủng Hải quân, Cảnh sát biển, Bộ đội Biên phòng đã ký kết hàng trăm quy chế, kế hoạch phối hợp với Công an, Hải quan, Chi cục Bảo vệ nguồn lợi thủy sản, Trung tâm Tìm kiếm cứu nạn, các cơ quan thông tin, truyền thông, báo chí ở Trung ương và địa phương xây dựng kế hoạch, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, biên soạn, phát hành tài liệu, tờ rơi, phim, video clip… để tuyên truyền đến các tầng lớp nhân dân, nhất là đối với nhân dân sinh sống ở ven biển, ngư dân làm ăn trên biển làm tốt công tác bảo vệ môi trường biển đảo.

Tuy nhiên, công tác tuyên truyền, cổ động về nhiệm vụ bảo vệ môi trường biển đảo trong Quân đội vẫn còn một số hạn chế: Công tác tham mưu, phối hợp, chỉ đạo có mặt chưa kịp thời; nội dung, hình thức tuyên truyền, cổ động chưa phong phú, linh hoạt; phương tiện tuyên truyền chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; phương pháp tuyên truyền còn nặng về thông tin sự kiện, tính bình luận, định hướng tư tưởng chưa sâu, chưa kịp thời; hình thức tổ chức chưa sinh động; trình độ, năng lực, kinh nghiệm của đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên truyền, cổ động có mặt chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, thiếu nhạy bén, sáng tạo, chất lượng chưa cao. Việc kết hợp giữa huấn luyện với các hoạt động tuyên truyền bảo vệ, khắc phục sự cố môi trường biển đảo chưa thường xuyên; phương pháp, kỹ năng đàm phán thương thuyết, biện pháp đấu tranh của cán bộ, chiến sĩ với các hoạt động hủy hoại môi trường, làm thay đổi hiện trạng biển đảo, hủy hoại môi trường sinh thái biển nhìn chung còn hạn chế,...

Để góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ môi trường biển đảo Việt Nam trong tình hình mới, công tác tuyên truyền, cổ động trong Quân đội cần tập trung làm tốt một số nội dung, biện pháp sau:

Một là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức, trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ về nhiệm vụ bảo vệ môi trường biển đảo.

Chú trọng đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền sát thực, phù hợp với từng đối tượng để cán bộ, chiến sĩ và quần chúng nhân dân nhận thức được những ảnh hưởng xấu của ô nhiễm, suy thoái môi trường biển đảo. Nội dung tuyên truyền tập trung vào Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 3/6/2013 của Ban Chấp hành Trung ương “Về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường”; “Chiến lược Bảo vệ môi trường của Bộ Quốc phòng đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”; Chỉ thị số 37/CT-BQP ngày 13/3/2015 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng “Về triển khai thực hiện Chiến lược Khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên và bảo vệ môi trường biển đến năm 2020, tầm nhìn 2030 trong Quân đội”; “Điều lệ Công tác bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu của Quân đội nhân dân Việt Nam năm 2015”... Coi trọng tuyên truyền các quy định của Đảng và Nhà nước về khai thác, bảo vệ tài nguyên môi trường, bảo vệ nguồn lợi thủy sản... Nhất là những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, sự tác động của con người gây ô nhiễm môi trường biển đảo nhằm nâng cao tinh thần trách nhiệm, tình cảm của cán bộ, chiến sĩ, các tầng lớp nhân dân đối với nhiệm vụ bảo vệ môi trường biển đảo. Động viên, cổ vũ cán bộ, chiến sĩ và nhân dân tích cực hưởng ứng các hoạt động quản lý, bảo vệ môi trường biển đảo.

Hai là, chủ động xây dựng kế hoạch, gắn với đổi mới nội dung, hình thức, biện pháp tuyên truyền phù hợp, linh hoạt, sáng tạo, nhạy bén, sát với đặc điểm tình hình, nhiệm vụ đơn vị.

Khi xây dựng kịch bản, quy chế phối hợp tuyên truyền phải cụ thể từng công việc, từng địa bàn, nhất là đối với các lực lượng trực tiếp thực hiện nhiệm vụ trên biển đảo. Nội dung phối hợp giữa các lực lượng cần đi sâu vào cách thức tổ chức thực hiện, biện pháp tuyên truyền, cổ động, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ phận nhằm tạo sự thống nhất cao trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Kết hợp chặt chẽ giữa các hình thức, biện pháp với các nhiệm vụ để tuyên truyền như: kết hợp tuyên truyền khi khám chữa bệnh, cấp phát thuốc cho ngư dân; thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm tra, kiểm soát duy trì pháp luật trên biển; tranh thủ thời gian các tàu của ngư dân tránh gió, tránh bão tại các điểm đảo; tổ chức các cuộc thi, giao lưu văn hóa văn nghệ, để mở rộng hình thức tuyên truyền. Thực hiện tốt phương châm “bám dân, bám địa bàn, bám chính quyền, bám đường lối chủ trương, bám đối tượng” để lựa chọn nội dung, hình thức phương pháp tuyên truyền, giáo dục phù hợp. Kết hợp chặt chẽ giữa tuyên truyền thường xuyên và tổ chức các chiến dịch tuyên truyền để nâng cao hiệu quả. Kiên quyết khắc phục mọi biểu hiện tuyên truyền hình thức, nội dung sơ sài, chung chung, xuôi chiều, thiếu cơ sở pháp lý. Kịp thời định hướng nhận thức, tư tưởng theo đúng đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Khi tiến hành công tác tuyên truyền, cổ động phải đồng bộ, thống nhất, có trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải. Phát huy có hiệu quả các hình thức tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng Internet, phát hành tài liệu, tờ rơi, băng rôn, phim ảnh, hội thảo, tọa đàm, thi tìm hiểu, sinh hoạt của các tổ chức, đoàn thể… Gắn công tác tuyên truyền về nhiệm vụ bảo vệ môi trường biển đảo với các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước, phong trào thi đua Quyết thắng, làm cho công tác tuyên truyền, cổ động về nhiệm vụ bảo vệ môi trường biển đảo ở các cơ quan, đơn vị, địa phương phát triển sâu, rộng, có hiệu quả.

Ba là, coi trọng hình thức tuyên truyền miệng, gắn với bồi dưỡng, truyền thụ nâng cao trình độ, kỹ năng phương pháp cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên.

Trước hết, tập trung xây dựng đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, nhất là lực lượng tuyên truyền miệng có số lượng hợp lý, chất lượng cao, sắc sảo, nhạy bén và tinh nhuệ, thực sự là lực lượng nòng cốt trong công tác tuyên truyền, cổ động ở cơ sở. Thường xuyên phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể chính trị - xã hội ở địa phương tổ chức tốt công tác tập huấn, bồi dưỡng, truyền thụ, trao đổi kinh nghiệm kỹ năng, phương pháp tuyên truyền cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên theo phương châm thiết thực, hiệu quả. Tập trung bồi dưỡng kỹ năng thuyết trình, kỹ năng khai thác tài liệu, phương pháp định hướng điều khiển dư luận, hướng lái dư luận, tạo phong trào sâu rộng trong tầng lớp nhân dân chung tay bảo vệ môi trường biển đảo. Thường xuyên hoàn thiện nội dung, đổi mới hình thức, phương pháp tuyên truyền, theo hướng đa dạng hóa, tăng tính thuyết phục, thiết thực, phù hợp với phong tục, tập quán, nhận thức của nhân dân. Khi tuyên truyền phải nắm chắc nguyên tắc, bảo đảm đúng, nhanh nhạy, có chọn lọc, phân tích, lý giải, bình luận sâu sắc, kịp thời cung cấp những luận cứ, cơ sở khoa học để định hướng dư luận, bảo đảm vừa đạt được mục đích bảo vệ môi trường biển đảo, vừa giữ vững độc lập chủ quyền và giữ vững sự ổn định chính trị xã hội, môi trường hòa bình phát triển kinh tế của đất nước. Đồng thời, phát huy tốt vai trò của các ngư dân, lao động trên biển, khuyến khích họ chấp hành nghiêm các quy định đánh bắt, khai thác hải sản; kết hợp với tăng cường các hoạt động tuyên truyền bảo vệ môi trường biển đảo. Hằng năm, cần tổ chức tốt việc khen thưởng, biểu dương, nhân rộng tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc, tiêu biểu trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ môi trường biển đảo.

Bốn là, kết hợp chặt chẽ giữa công tác tuyên truyền bảo vệ môi trường biển đảo với các hoạt động thông tin đối ngoại, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo Tổ quốc.

Thực tế cho thấy, công tác tuyên truyền, cổ động bảo vệ môi trường biển đảo chỉ có giá trị khi toàn bộ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc được giữ vững. Do vậy, mọi hoạt động công tác thông tin tuyên truyền, cổ động bảo vệ môi trường biển đảo cần phải gắn kết chặt chẽ với các hoạt động đối ngoại quốc phòng, đối ngoại nhân dân, nhất là các hoạt động giao lưu, hợp tác giữa Quân đội nhân dân Việt Nam với quân đội các nước, nhằm vừa tạo sức mạnh tổng hợp trong tuyên truyền bảo vệ môi trường biển đảo, vừa tạo sức mạnh bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo Tổ quốc. Trước hết, thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng ở Trung ương và địa phương đẩy mạnh công tác thông tin đối ngoại tuyên truyền về biển đảo; trong đó tăng cường biên tập, biên dịch các bài viết tuyên truyền bảo vệ môi trường biển ra tiếng nước ngoài đăng tải trên các phương tiện thông tin, truyền thông đa phương tiện, mạng Internet,… Đồng thời, thông qua các diễn đàn, hội thảo, hội nghị, giao lưu, hợp tác, đối ngoại quốc phòng, đối ngoại nhân dân, cung cấp thông tin kịp thời, chính xác về chủ quyền lãnh thổ trên biển, mưu đồ và hành động của nước ngoài nhằm xâm phạm chủ quyền biển đảo nước ta; chú trọng làm rõ cơ sở lịch sử, thực tiễn, pháp lý và đối sách đấu tranh hòa bình của Đảng và Nhà nước ta trong bảo vệ chủ quyền biển đảo Tổ quốc. Qua đó, làm cho nhân dân, chính phủ, quân đội các nước và dư luận quốc tế hiểu rõ lập trường, thiện chí, chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng, Nhà nước ta về vấn đề Biển Đông, nhằm tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của nhân dân và cộng đồng quốc tế để bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo và các hoạt động kinh tế biển của nước ta. Mặt khác, phải kiên quyết đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, phần tử cơ hội chính trị nhằm chống phá chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về nhiệm vụ bảo vệ môi trường biển đảo cũng như trong giải quyết những bất đồng trên Biển Đông và các đối sách của ta trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc./.

Thượng tá, ThS. NGUYỄN TRUNG KIÊN

Cục Quân huấn/Bộ Tổng Tham mưu